Laatst noemde iemand mij een milde rebel. Een bijnaam die ik sinds die tijd koester. Mede omdat die term twee kwaliteiten in zich verenigt die cruciaal zijn om leiderschap te tonen in tijden van duurzame transitie – André Nijhof – Professor Sustainable Business and Stewardship, Nyenrode Business University.
Je kunt het interview ook lezen in pdf.
De eerste kwaliteit zit in het woord ‘rebel’. Ken jij personen die je als rebel kwalificeert? Ik denk dan aan Greta Thunberg, Freek Vonk, Roger Cox en David Attenborough. Mensen met totaal verschillende stijlen, maar met een duidelijke missie. Een rebel is een voortrekker, die vooropgaat in de strijd, lawaai maakt, om zijn of haar idealen te realiseren.
‘Mild’ duidt op de tweede kwaliteit. Mild gecombineerd met rebel betekent daarbij dat je weliswaar radicaal bent in wat je wilt bereiken, maar dat je dat doet met oog voor de omstandigheden. Dat je nadenkt over de rol en bijdrage die je van anderen verwacht om invulling te kunnen geven aan de idealen waar je voor staat. Wat is het gewenste gedrag dat ik van anderen wil zien? Bij duurzame transities hebben we meer personen nodig die leiderschap tonen door vanuit overzicht na te denken over wie wat moet doen en niet te beroerd zijn om daarbij zelf voorop te gaan, zonder al exact te weten wat de uitkomst zal worden.
Leiders staan nu voor de vraag hoe zij invulling geven aan duurzame transformatie van een keten richting een economie die werkt voor ons allen. Dat vereist transformatie van niet alleen organisaties, maar ook van markten, zodat bedrijven die voorop lopen in duurzaamheid daarvoor beloond worden. De Sustainable Development Agenda geeft richting aan die transformatie.
Succesvol duurzaam transformeren is als muziek maken. We maken geen muziek als alle instrumenten door elkaar heen blazen en toeteren. Muziek maken we doordat we afspreken wanneer, wie, wat speelt, maar ook wanneer partijen moeten stoppen met spelen en juist stil moeten zijn. Het zit in de coördinatie dat lawaai verandert in muziek. Kortom, als we complexe problemen willen oplossen, dan moeten we georganiseerd te werk gaan. Er moet een plan van aanpak zijn, met duidelijke rollen en verantwoordelijkheden en met coördinatie. Hogere complexiteit vraagt om een hogere organisatiegraad. Er moet samengewerkt worden met alle partners in de keten en gemeenschappelijke doelen moeten worden afgestemd. Dit is gedrag dat van nature hoort bij een goede supply chain professional.
Dit is het geheim van systeemverandering en markttrans- formatie. Snappen waar je heen wilt, wat er moet gebeuren, wie dat moet doen en nadenken hoe je die partijen zo ver krijgt dat ze ook de juiste zaken willen doen en gaan doen.
Als we accepteren dat je markten en systemen niet in een keer kunt veranderen, dan accepteren we dat het in stappen en fases gaat. We weten bijvoorbeeld allemaal dat het opvoeden van kinderen ook door fasen heen gaat en dat elke fase noodzakelijk is voor een goede ontwikkeling. Elke fase vraagt om een andere aanpak. Dit is een cruciaal inzicht. Elke fase is nodig. Markttransformatie is net zoals opgroeien en volwassen worden. Om de intenties van de fases te realiseren, is het van belang dat verschillende stakeholders ervoor zorgen dat we leren, dat de transitie marktrelevant en efficiënt wordt, dat de barrières worden weggenomen en dat de oplossing uiteindelijk wordt geïnstitutionaliseerd.
Zo voorkomen we dat we zomaar wat doen, omdat we wat moeten doen, zonder dat we een echte strategie hebben.
Dit vereist rebellie in milde vorm van iedereen die urgentie voelt om een bijdrage te leveren aan duurzame transformaties.
Zo maken we geen lawaai, maar muziek.
André Nijhof heeft de training – Changing the Game – ontwikkeld, met Lucas Simons, waarin bedrijven en change makers leren hoe ze systemen kunnen begrijpen en marktransformatie strategieën kunnen opstellen.
Klik hier om meer interessante artikelen te lezen.